آگاهی از حقوق ۱۴۰۳ کارگران و میزان افزایش آن میتواند راهنمای خوبی برای ترسیم مسیر شغلی باشد لذا با رسیدن به روزهای پایانی سال و شمارش معکوس برای آغاز سال جدید اطلاع از میزان حقوق و دستمزد از اهمیت فراوانی برخواردار میشود .
بهتر است قبل از فرآیند نحوه تعیین حداقل دستمزد و حقوق ۱۴۰۳ کارگران، به بررسی تعریف حداقل دستمزد و اهمیت آن بپردازیم. بر اساس تعریف حداقل دستمزد از سوی سازمان بینالمللی کار، حداقل دستمزد مبلغی است که در ازای انجام خدمت یا کار در مدت معین به کارگر پرداخت میشود و هیچ فرد و قرارداد جمعی نمیتواند آن را کاهش دهد و پرداخت آن به وسیله قانون تضمین شده است و کفاف معاش کارگر و خانوادهاش را با توجه به شرایط اقتصادی آن کشور میدهد.
جدول حقوق کارگران ۱۴۰۳
مزد در قانون کار
بر اساس تعریف مزد در قانون کار عبارت است از وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آنها که در مقابـل انجـام کـار بـه کـارگر پرداخت میشود. لذا. فرد در عوض کار مشخصی که برای کارفرما انجام میدهد مبلغی پایه و مشخصی دریافت میکند که به آن مزد یا دستمزد میگویند. مزد به صورت نقدی یا غیرنقدی است که همراه با مزایا، خدمات خاص و کالا به کارگر پرداخت میشود. مزد پرداخت شده به کارگر باید بر اساس قرارداد بین نیروی کار و کارفرما باشد.
اهمیت موضوع دستمزد و حساسیت آن به دلیل مبنای محاسبه بسیاری از وجوهی می باشد که به موجب قانون و مقررات به کارگر پرداخت می شود مانند مزایای پایان کار ، اضافه کاری ، مرخصی ها ، بیمه بیکاری ، از کار افتادگی و سایر مزایای مرتبط با مزد همچنین مبنای کسورات قانونی از قبیل حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی می باشد.
ماده ۴۱ قانون کار چیست؟
هرگاه مبحث پایه حقوق کارگران که به میان میآید، نام ماده ۴۱ قانون کار زیاد شنیده میشود. ماده ۴۱ قانون کار فصل الخطاب تعیین دستمزد کارگران است و عمل به آن موجب تعیین دستمرد عادلانه و واقع بینانه خواهد شد . بر اساس این ماده، حقوق، دستمزد، مزایا و عیدی کارگران باید بر اساس نرخ تورم واقعی در کشور محاسبه شود. این قانون درباره پرداخت حداقل مزد از سوی کارفرما، فارغ از نرخ تورم، توصیههای دیگری هم دارد.
طبق این ماده، مزد کارگران باید بر اساس مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگیهای کار پرداخت شود. کارفرمایان موظفاند در ازای انجام کار در ساعات تعیینشده به هیچ کارگری کمتر از حداقل مزد پرداخت نکنند. این ماده هنوز در ایران به درستی اجرا نشده و از این بابت نگرانیهایی برای کارگران ایجاد کرده است. طی سالهای گذشته بیثباتی در نرخ تورم و عدم شفافیت اقتصادی مانع از اجرای صحیح این قانون بوده است.
بر اساس ماده ۴۱ قانون کار ، شورای عالی کار همه ساله موظف است میزان پایه حقوق وزارت کار کارگران را برای نقاط مختلف کشور و یا صنایع مختلف با توجه به معیارهای زیر تعیین نماید و اقدامات لازم را انجام دهد :
- حداقل مزد کارگران با توجه به درصد تورمی که از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود .
- حداقل مزد بدون آن که مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی های کار محول شده را مورد توجه قرار دهد باید به اندازه ای باشد تا زندگی یک خانواده ، که تعداد متوسط آن توسط مراجع رسمی اعلام می شود را تامین نماید.
حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران توسط چه مرجعی تعیین میشود؟
حداقل دستمزد مبلغی است که در برابر انجام کاری و یا خدماتی در زمان مشخصی به کارگران پرداخت میشود و کارفرما نمیتواند این میزان را کاهش دهد. این حداقل دستمزد در واقع، کمترین مبلغی است که به وسیله مسئولین اقتصادی و با همکاری یکدیگر مشخص شده است و نباید کمتر از این میزان تعیین شده، دستمزد به کارگران پرداخت کرد. در هر سال این حداقل میزان دریافتی به وسیله دولت، کارفرمایان و کارگران مشخص می شود.
وظیفه شورای عالی کار مطابق ماده ۴۱ قانون کار تعیین حداقل دستمزد است و آن را محدود به زمان خاصی نکرده است. به این ترتیب اگر شرایط اقتصادی کشور دست خوش تغییرات شدیدی شود که نیاز به تعیین مجدد حداقل دستمزد باشد، شورای عالی کار باید در طول سال در میزان حداقل حقوقها تجدید نظر کند.
لذا شورای عالی کار هر ساله مبلغ حداقل حقوق کارگران را به عنوان یک متولی تعیین حداقل دستمزد باید با توجه به تغییرات مداوم شرایط اقتصادی ،آن را به گونهای تعیین نماید که متناسب با شرایط و حداقل هزینههای زندگی کارگر را تأمین کند.
افزایش حقوق به موجب ماده ۴۱ قانون کار و طی صورتجلسه مصوب شورای عالی کار، تصویب و بخشنامه توسط وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی جهت اجرا ابلاغ میشود.
همان طور که بیمه تامین اجتماعی، حقوق و مزایای قانون کار حق کارگران میباشد، برای تامین این حقوق باید از طریق شوراها و با هماهنگی کارفرمایان و دیگر نهادها اقدام نمود. یکی از شوراهایی که تشکیل آن بر مبنای فصل ۱۰ از قانون کار است شورای عالی اسلامی نام دارد که نقش مهمی در تامین حقوق کار از طرف کارفرما و کارگر دارد.
اگر بخواهیم تعریفی از شورای عالی اسلامی کار ارائه دهیم، می توان به ماده ۱۶۷ قانون کار رجوع کرده که شورای عالی کار در یکی از مهمترین مراکز دولتی یعنی وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل میشود. وظیفه این شورا انجام تکالیف قانون کار و سایر مقرراتی است که برای آن تعیین میشود. در این تعریف منظور از وظایف، ایجاد دستورالعمل هایی در ارتباط با سیاستهای کاری و شغلی است که بایستی مطابق با قانون کار و دیگر قوانین حقوقی باشد.
در حالت کلی و با توجه به ماده ۱ قانون تشکیل شوراهای اسلامی کار، هدف کلی از انجام وظایف و تشکیل شورای عالی اسلامی کار، همکاری متقابل کارگران و کارفرمایان در تهیه برنامهها است.
همچنین به گفته وزیر کار و امور اجتماعی نحوه تعیین حداقل دستمزد کارگران از سال آینده تغییر و شورای عالی کار تصمیم گیرنده دستمزد کارگران نخواهد بود و مجلس شورای اسلامی تصمیم گیرنده خواهد بود. لذا مجلس با گرفتن نظر نمایندگان کارگری و کارفرمایی و وزارت کار در مورد حقوق کارگران تصمیم میگیرد و آن را در لایحه بودجه میگنجاند.
هدف از تعیین حداقل دستمزد
هدف از این امر، تعیین دستمزد پایه است که کارفرمایان باید به کارکنان خود پرداخت کنند. حداقل دستمزد از سوی دولت تعیین میشود تا این اطمینان بهجود آید که کارگران، دستمزد عادلانهای برای کار خود دریافت میکنند و مانع از استثمار آنها توسط کارفرمایان میشود. این امر همچنین به کاهش فقر و نابرابری با فراهم کردن سطح درآمد اولیه برای کارگران کمک میکند.
اگر چنانچه میزان تورم بالا باشد، به نسبت همان شیب تورم، میزان دستمزد برای سال بعد افزایش می یابد. البته در مورد تورم باید بدانید که نرخ اعلام شده تورم از سمت نهادهای رسمی با نرخ عموم شهروندان از نظر ذهنی، کاملا متفاوت می باشد. نرخ اعلام شده حداقل دستمزد بر اساس این معیار است که، مبلغی باشد که یک خانواده ایرانی با تعداد متوسط را تامین کند.
عوامل تعیین کننده حداقل دستمزد
دولت ها تضمین کننده حداقل دستمزد مصوب قانونی میباشند و در تعیین این میزان مشارکت مستقیم دارند. رایجترین روش در این قانون، مشورت و مشارکت طرفین کاری از طریق کمیسیونهای سه جانبه تعیین دستمزد، هیاتهای مشخص کننده و دیگر نهادهای دارای صلاحیت میباشد.
این عوامل تعیین کننده حداقل دستمزد به شرح ذیر میباشند:
- حداقل دستمزد به صورت قانونی و به وسیله دولت میباشد.
- به صورت توافقی در بین اتحادیههای کارگری و کارفرمایی مشخص میشود.
- یه صورت توافقات جمعی و سه جانبه میباشد.
تأثیر تورم بر حقوق ۱۴۰۳ کارگران
عوامل مختلفی بر میزان افزایش حقوق در هر سال تأثیر میگذارند که نرخ تورم از مهمترین این عوامل محسوب میشود. افزایش سطح عمومی قیمتها در یک دوره زمانی را تورم میگویند.
در سالهای اخیر این عامل در ایران به طور پیوسته در حال افزایش بوده است. افزایش تورم، کاهش قدرت خرید مردم را در پی دارد؛ به همین دلیل، دولت و کارفرمایان موظف هستند حقوق کارکنان خود را افزایش دهند تا آنها قدرت خرید خود را حفظ نمایند.
جزئیات مصوبه مجلس در مورد حقوق ۱۴۰۳ کارگران
مصوبه مجلس در مورد حقوق ۱۴۰۳ کارگران شامل تعدادی ماده و بندهای مختلف است که به طور جامع افزایش و تغییراتی را در حقوق و مزایای کارگران مشخص میکند. ما در ادامه به توضیح جزئیات آنها میپردازیم.
افزایش حداقل حقوق و مزایای مستمر شاغلان (مشمول و غیرمشمول قانون مدیریت خدمات کشوری) به میزان بیست درصد (۲۰%) اعلام شده است. این افزایش شامل تفاوت تطبیق مواد مختلف قانونی است که در بند الف تبصره ۱۵ آمده است.
- حداقل مبلغ حقوق برای کارگزینی و قراردادهای منعقده ماهانه به میزان صد میلیون (۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰) ریال تعیین میشود.
- مستمری والدین شهدا به میزان یک و نیم (۱/۵) برابر مبلغ مندرج در بند ۲-۱ تعیین میشود.
- حداقل حقوق بازنشستگان و وظیفهبگیران مشمول صندوق بازنشستگی کشوری و سایر صندوقهای وابسته به دستگاههای اجرائی متناسب با سنوات خدمت به میزان نود میلیون (۹۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین میشود.
بر اساس ماده ۴۵ قانون خدمت وظیفه عمومی، حداقل دریافتی ماهانه سربازان وظیفه مجرد در مناطق غیر عملیاتی به نسبتی از دریافتی پایور تعیین میشود، که برای مثال، در مناطق عملیاتی حداقل دریافتی سربازان مجرد بیشتر از مناطق غیر عملیاتی است.
این مصوبه مجلس، بر اساس تصویب نمایندگان، تغییراتی مهم در حقوق اداره کار و مزایای کارگران را به همراه دارد که بهبود شرایط مالی و اقتصادی برای افراد مشغول به کار فراهم میکند.
حقوق سال ۱۴۰۳
مطابق مصوبه شورای عالی کار، حداقل دستمزد کارگران ۱۴۰۳ در نشست ۳۲۹ شورای عالی کار با ۳۵.۳ درصد افزایش نسبت به سال ۱۴۰۲ تعیین شد. میزان افزایش دستمزد برای کارگران سایر سطوح مزدی نیز ۲۲ درصد به اضافه رقم ثابت ماهانه ۶,۹۰۰,۷۸۰ ریال بدین ترتیب تعیین شد.
با این حساب حقوق ماهانه از ۵۳,۰۸۲,۸۴۰ ریال به ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ ریال افزایش یافت و حداقل دستمزد روزانه ۲,۳۸۸,۷۲۸ ریال مقرر شد.
شورای عالی کار در خصوص کمک هزینه مسکن مصوبه ای نداشت و همچنان مبلغ حق مسکن ۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال باقی ماند. حق تاهل برای اولین بار در دریافتی کارگران منظور شد که مبلغ آن ۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال برای همه کارگران متاهل اعم از کارگران زن و کارگران مرد اعطا خواهد شد. مبلغ بن کارگری یا کمک هزینه اقلام مصرفی نیز به ۱۴,۰۰۰,۰۰۰ ریال و حق اولاد برای هر فرزند نیز به مبلغ ۷,۱۶۶,۱۸۴ ریال افزایش یافت.
با اعمال افزایش ۳۵.۳ درصد و با توجه به سایر آیتمهای مزدی، حداقل حقوق سال ۱۴۰۳، ۱۱ میلیون و ۱۰۷ هزار و ۷۸۷ تومان تعیین شد. همچنین برای کارگران دارای بعد خانوار ۳.۳ نفری به ۱۲ میلیون و ۱۰۷ هزار تومان، افراد دارای دو فرزند ماهانه ۱۱ میلیون و ۶۰۹ هزار تومان و حداقل حقوق کارگران با یک فرزند در ماه به ۱۰ میلیون و ۸۹۲ هزار تومان افزایش یافت.
نکته مهم به دنبال افزایش ۳۵ درصدی، حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران با احتساب مبلغ بن و خوار و بار، کمک هزینه مسکن و حق اولاد و سایر مزایای جانبی، به بیش از ۱۱ میلیون تومان افزایش یافت. حق عائله مندی معاف از بیمه و معاف از مالیات بر درآمد حقوق ۱۴۰۳ مطابق اعلام سازمان تامین اجتماعی میباشد. |
منظور از سایر سطوح مزدی، میزان پایه حقوق و مزدی است که سال گذشته بیش از رقم حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار بوده و شامل آن دسته از مشمولان قانونی کار میشود که پایه حقوق آنها در سال گذشته بر اساس سنوات و سابقه کار محاسبه شده است.
جدول حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۳
سبد معیشت حقوق سال ۱۴۰۳
شورای عالی کار دو آیتم نرخ تورم سالانه و سبد معیشت یک خانوار را برای تعیین دستمزد کارگران مشخص کرده است، با توجه به اینکه کاهش تورم همیشه به معنی کاهش قیمت ها نیست و نرخ تورمی که از سوی بانک مرکزی اعلام میشود لزوما در زندگی و معیشت کارگران نمیتواند مهم و مؤثر واقع شود، علاوه بر اینکه باید آیتم سومی نیز لحاظ شود با این حال مورد دوم یعنی «سبد معیشت یک خانواده» ملاک واقعی تر و مناسب تری برای تعیین دستمزد کارگران میباشد.
معافیت مالیات حقوق ۱۴۰۳ کارگران
یکی از آیتم های مهمی که هر کارمندی در مدیدیت مالی فردی به آن میپردازد مالیات بر حقوق است. بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ سقف معافیت مالیات بر حقوق ۱۴۰۳ کارگران به ۱۴۴ میلیون تومان (معادل ۱۲ میلیون تومان ماهیانه) افزایش یافته است.
نکته مهم بدین ترتیب افرادی که حداقل دستمزد را دریافت میکنند مبلغی به عنوان مالیات حقوق پرداخت نخواهند کرد و اصطلاحا مشمول مالیات حقوق صفر می باشند. |
بر همین اساس در سال ۱۴۰۳ نرخ مالیات بر درآمد حقوق با توجه به جدول به شرح زیر انجام میشود:
نرخ سالانه مالیات بر مجموع درآمد حقوق ۱۴۰۳ کارگران چقدر است؟
سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات های مستقیم مبلغ یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال است و افرادی که در سال، میزان حقوق آن ها حداکثر، یک میلیارد و چهارصد و چهل میلیون ریال می باشد، از پرداخت مالیات بر درآمد معافند.
حقوق ۱۴۰۳ کارگران برای افراد دارای مدرک دیپلم چقدر است؟
یکی از چالشهایی که افراد شاغل با آن مواجه هستند، موضوع پایه حقوق روزانه به تفکیک مدرک تحصیلی است و برای برخی از افراد این سوال وجود دارد که با داشتن مدرک تحصیلی دیپلم، حقوق کارگران چقدر است؟ لازم به ذکر است که بر اساس قوانین و مصوبه های وزارت کار، هیچرقم مازادی برای افراد تحصیلکرده در نظر گرفته نمیشود.
به نظر می رسد مدرک تحصیلی نباید تاثیری در میزان حقوق دریافتی داشته باشد لذا معیار تعیین حقوق پایه، مدرک تحصیلی نبوده است و نمیتوان مبلغ خاصی را برای حقوق ۱۴۰۳ کارگران با مدرک دیپلم در نظر گرفت.
بنابراین، تمامی کارگران مطابق قانون، باید حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران، تعیین شده وزارت کار را دریافت کنند. گاها در بعضی مواقع افزایش حقوق یا پرداخت مبلغ مازاد به افرادی که مدرک تحصیلی بالاتری دارند تنها با توافق کارفرما امکانپذیر است و تعیین آن برعهده سازمانی است که در آن فعالیت میکنند.
بنابراین مدرک تحصیلی پایین نباید باعث تفاوت حق و حقوق کارگر طبق قانون کار شود. البته در برخی از کارگاهها با توجه به قوانین آن و اجرای طرح طبقهبندی مشاغل، متناسب با سابقه کاری یا میزان تحصیلات آنها، لیست حقوق و دستمزد کارگران را تعیین میکنند. مدرک تحصیلی میتواند جزء امتیازات مربوط به افزایش حقوق بر اساس جایگاه شغلی باشد.
طرح طبقهبندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی عبارت از تقسیمبندی تمام مشاغل در هر سازمان از بالاترین تا پایینترین سطح شغلی طبقهبندی شغلی نامیده میشود که این طبقهبندی بر اساس عواملی مانند تخصص، مهارتها، اهمیت وظایف و… انجام میگیرد.
حقوق ۱۴۰۳ بازنشستگان
در سال ۱۴۰۳ میزان حقوق حداقلی بازنشستگان و وظیفه بگیران افزایش یافته است. بر این اساس حداقل حقوق بازنشستگان و وظیفهبگیران مشمول صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و سایر صندوقهای وابسته به دستگاههای اجرائی متناسب با سنوات خدمت به میزان ۹ میلیون تومان تعیین میشود.
این افزایش به اندازهای متناسب با سنوات خدمت هر فرد است، به این معنی که هر یک از بازنشستگان و وظیفهگیران بر اساس سنوات خدمت خود، مبلغ ۹ میلیون تومان را دریافت خواهند کرد.
حقوق ۱۴۰۳ سربازان
افزایش حقوق سربازان در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
حداقل حقوق سرباز مجرد در مناطق غیر عملیاتی: افزایش به مقدار ۶۰ درصد از حداقل دریافتی پایور. معادل حدود ۶ میلیون تومان. در مناطق عملیاتی: افزایش به مقدار ۷۵ درصد از حداقل دریافتی پایور. معادل حدود ۷.۵ میلیون تومان. حداقل حقوق سرباز متاهل در مناطق عملیاتی: تعیین شده به مقدار ۹ میلیون تومان. این افزایشات از فروردین ماه سال ۱۴۰۳ اعمال میشود و مطابق با قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب ۱۳۶۳ است. |
آیا افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران به بیمه بیکاری تعلق میگیرد؟
مطابق ماده ۳ قانون بیمه بیکاری، بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایتهای تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار میشوند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید . بنابراین با توجه به اینکه افراد زیادی به دلیل از دست دادن شغل خود مجبور به تامین معیشت از طریق بیمه بیکاری هستند.
با منتشر شدن خبر افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران به میزان ۲۰ درصد بر اساس کمیسیون لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، برای کارگرانی که حداقل حقوق را دریافت میکنند سوالی ایجاد می شود مبنی بر اینکه آیا با افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران، بیمه بیکاری چقدر افزایش می یابد؟ بموجب ماده ۷ قانون بیمه بیکاری و بر اساس قانون کار، بیمه بیکاری برابر با ۵۵ درصد حقوق پایه است. در صورتی که افزایش سالانه حقوق از ۵۵ درصد بیشتر باشد آنوقت افزایش سالانه حقوق به بیمه بیکاری نیز تعلق میگیرد.
بنابراین افزایش حقوق ۱۴۰۳ کارگران با یک شرط به بیمه بیکاری تعلق می گیرد ، بر اساس قانون کار ، نرخ بیمه بیکاری برابر با ۵۵ درصد از حقوق پایه است . اگر افزایش سالانه حقوق از ۵۵ درصد بیشتر باشد در آن صورت افزایش سالانه حقوق به بیمه بیکاری نیز تعلق می گیرد . به عبارتی دیگر ، اگر افزایش سالانه حقوق بیشتر از ۵۵ درصد باشد ، مبلغ بیمه بیکاری نیز بر اساس این افزایش محاسبه خواهد شد.
میزان حداقل حقوق ۱۴۰۳ کارگران برای تمام سازمانها و شرکتها مهم است چرا که بر طبق آن میزان پرداختی را در طول سال به کارگران و کارمندان خود تعیین میکنند. این میزان حقوق از سوی وزارت کار به مجلس پیشنهاد و توسط نمایندگان تصویب میشود بنابراین پس از کش و قوس های فراوان نسبت به اخبارهای مبنی بر تعیین حقوق ۱۴۰۳ کارگران باید منتظر سرانجام آن و نظر نهایی شورای عالی کار در ارتباط با مبلغ حقوق مصوب اداره کار تایید شده بمانیم.
تخمین افزایش حقوق و دستمزد در سال ۱۴۰۳
برای آنکه بتوانیم تا حدودی حقوق ۱۴۰۳ کارگران را تخمین بزنیم باید نگاهی به افزایش در سالهای قبلی داشته باشیم. در سال ۱۴۰۰ حداقل حقوق اداره کار، روزانه مبلغ ۸۸۵,۱۶۵ ریال بود که در پایان سال و با تصمیم شورای عالی کار، برای سال ۱۴۰۱ به میزان ۵۷.۴% برای حداقل اداره کار و ۳۸% و مبلغ ثابت ۱۷۱,۷۲۲ برای سایر سطوح افزایش پیدا کرد و به مبلغ ۱,۳۹۳,۲۵۰ ریال رسید. این میزان، بیشترین افزایش درصد حقوق و دستمزد در دوسال اخیر بوده است.